Bu yazımızda İngiltere'de geçirdiğimiz süreleri Türkiye'de emekli olurken nasıl saydıracağız bu konuyu detayları ile göreceğiz.
Birinci aşama çalışma sürelerinin belgelenerek Müşavirliğimizden alınacak belgeyle borçlanmanın ve ilgili ödemenin yapılması, yaş ve çalışma gün sayısı şartının yerine getirilerek emekliliğin hak edilmesi. İkinci aşama ise, emeklilik aylığının bağlatılmasıdır. 3201 sayılı Yurtdışı Hizmet Borçlanması Kanunundan yararlanarak emekli olacaklar, aylık bağlatma sırasında çalışmadıklarını ve herhangi bir sosyal yardım almadıklarını belgeleyerek Ataşeliğimizden alacakları ikinci bir yazıyla aylıklarını bağlatabileceklerdir. Emekli maaşı bağlandıktan sonra da bu durumun devam etmesi gerekir.
Müşavirlikle ilgili tüm işlemlerde belgelerin asılları ve beraberinde T.C. Kimlik Numaranızın bulunduğu geçerli Nüfus Cüzdanınızın aslı veya Noter Tasdikli Fotokopisi (Aslı Gibidir yazılı ıslak imzalı orijinalinin) ibraz edilmesi de gerekmektedir. Tüm belgelerdeki ad ve soyadın aynı olması gerekir.
Şahsen randevuyla (e-postayla veya telefonla) veya postayla başvurarak işlem yapılabilmektedir. Postayla yapılan işlemlerde (nüfus kağıdı aslı ve onaylatılacak belgenin aslının gönderilmesi zorunludur) belge güvenliği açısından iadeli taahhütlü (Recorded Delivery ya da Special Delivery) olarak göndermeniz ve belgelerinize kendi adresinizin bulunduğu aynı türden ödemesi yapılmış geri gönderim zarfı eklemeniz önerilir.
Ayrıca Royal Mail’in www.royalmail.com/personal/uk-delivery/online-postage sayfasından online pul satın alıp (taahhütlü, hızlı ve daha güvenli gönderim için International Recorded Delivery seçeneği) PDF formatındaki pulu bize gönderebilirsiniz. Türkiye’den yapılan taleplerde ise yine Royal Mail’in www.royalmail.com/personal/uk-delivery/online-postage sayfasından International Recorded Delivery online pulu e-posta olarak Bu şekilde daha hızlı ve güvenli ulaşır. Veya PTT’den alınacak uluslararası geri gönderim pulu (UPU) da gönderebilirsiniz. Ancak bu normal gönderi olur.
Birinci aşamanın tamamlanabilmesi için, İngiltere Hazine ve Gümrük Kurumu (HM Revenue and Customs) bünyesindeki Sigorta Primleri Bölümünden (National Insurance Contributions Office) “National Insurance Contributions Record” olarak adlandırılan sigorta cetveli’ni temin ederek Ataşeliğimize sunulması gerekmektedir. Belge sadece tam zamanlı çalışmaları ve kredilendirilmiş yardımları gösterir. Yarı zamanlı çalışmaları göstermez. Sigorta cetvelinde görünen, alınan sosyal yardımların büyük bir kısmı da borçlanılabilmektedir. Bu belge, veri koruma yasaları gereği doğrudan talepte bulunan vatandaşa verilmektedir. HMRC’nin 0300 2003500 (çoğunlukla en son yılı içerir) no’lu telefondan sözlü olarak söz konusu belgeyi talep edebilirsiniz. Ayrıca, P60 ve maaş bordrolarıyla (payslips) da işlem yapılabilmekte olup, sadece sunulan yıllar borçlanılabilmektedir.. Yazılı talep dilekçe örnekleri https://goo.gl/RDec5S adresli websitemizdedir. Elektronik çıktılar kabul edilmemektedir.
HMRC’nin online.hmrc.gov.uk adresinden hesabınızın açılıp National Insurance Contributions Record Belgesi’ni her bir yıl için “View Details” kısmı tıklanıp tüm yıl detayları görünecek şekilde siyah-beyaz çıktı alınması, kullanıcı adı, şifresi (yazılı olarak bize verilecek) ve cep telefonuna gelecek onay koduyla aynı portaldan Müşavirlik olarak giriş yapıp bu bilgileri teyit etmemiz halinde, National Insurance Contributions Record belgesini dijital versiyonu da kullanılabilir.
Serbest Meslek (Self-employed) olarak çalışanların (düşük kazanç/gelirden dolayı prim yatırma zorunluluğu olmadığından, yatırılmamış yıllar National Insurance Contribution Record’da gözükmez) ticari faaliyetlerini ve vergi dökümlerini gösteren Form SA302 formlarını HMRC’nin 0300 2003310 numaralı telefonundan almaları gerekir. Belgenin bildirilen gönderim süresi takribi 7-15 gündür. Bu belge ayrıca İkinci Aşama olan emekli aylığı bağlatılmasında belgedeki çalışma ve kira gelirlerinin ayrıştırılması açısından önemlidir. Zira, kira gelirleri zaman zaman Class 2 & 4 olarak yatabilmekte, bu da kayıtlarda kişiyi çalışıyor göstermekte olup, aksini ispat için gereklidir.
Yarı-zamanlı (Part-time) çalıştığınız süreler bu sigorta cetvelinde görünmeyecektir; bu nedenle yarı-zamanlı çalışma olan her mali yıl için yılsonunda Nisan ayında verilen P60 Belgesinin asıllarının ibraz edilmesi gerekir. P60 (asıl ve fotokopileri) ve/veya maaş bordroları (payslips) olmayan vatandaşlarımız yarı-zamanlı çalışılan sürelerin bir kısmı yukarıda bilgileri bulunan kurumun 0300 200 3500 numaralı telefonundan alınacak SARS (Subject Access Request) (Form: CA6430 (IR)) dokümanıyla belgelendirebilirler. Belgenin bildirilen gönderim süresi takribi 29 gündür. Yarı-zamanlı geçen son 5 yıl ise 0300 2003300 numaralı telefonundan alınacak Employment History (Form: OCA41) belgesinde görünebilmektedir.
İngiltere'deki resmi makamlardan alacağınız yazıları ayrıca tercüme ettirmeniz GEREKMEMEKTEDİR. Belgelerinizi asıl İngilizce belgelere bakarak düzenlediğimizden, tercüme gereksiz bir ek masraf olacaktır.
İkinci aşama için, çalışmanızı ve aldığınız yardımları durdurmanız, çalışmadığınızı ve herhangi bir sosyal yardım almadığınızı belgelemeniz gerekmektedir. Çalışmadığınızı, maaş bordosu (payslip) ile çalışıyorsanız en son maaşlı çalıştığınız yerin muhasebesinden alacağınız “P45 Details of Employee Leaving Work” belgesi ve bu belge basıldıktan sonra HMRC’den alınmış Employment and Benefits History (0300 2003300) (Form: OCA41) belgesiyle çalışmanın durdurulduğu tarihin HMRC kaydıyla teyit edilmesi gerekmektedir. Belgenin bildirilen gönderim süresi takribi 7-15 gündür.
Self-employed (serbest meslek) olarak çalışıyorsanız, muhasebecinizin HMRC ile görüşüp çalışmanızı durdurması, çalışmanızı durdurduktan sonra kendi antetli kağıdına çalışmayı bıraktığınızı/ticari faaliyeti durdurduğunuzu ilgili tarihiyle belirten bir destekleyici yazı vermesi gerekiyor. Bu yazı alındıktan sonra belgeye (mümkünse) self-employed başlangıç/bitiş tarihini ekleterek Employment and Benefits History (0300 2003300) (Form: OCA41) belgesi alarak Müşavirliğimize onaylatmanız gerekir. Belgenin bildirilen gönderim süresi takribi 7-15 gündür.
Yardım almadığınızı ise Employment and Benefits History (0300 2003300) ile belgeyebilirsiniz.
İkinci aşama olan emekli aylığı bağlatmakla ilgili Working Tax Credit, Disability Allowance, Personal Independence Payment, Universal Credit yardımdır, gelen hesap dökümündeki numarasından aranıp kesilmesi ve kesildiğini gösteren güncel belgenin sunulması gerekir.
İngiltere'de ikamete dayalı bir sosyal yardım almadığınıza dair yazının mümkün olduğu kadar güncel tarihli olması gerekir. Mektup tarihinden itibaren 1 ayı aşan belgeler kabul edilmeyecektir.
Self-employed (serbest meslek) olarak hiçbir çalışması bulunmayanlar ve ev hanımları çalışmadığına ve yardım almadığına dair “Employment, pension and benefits history” adlı belgeyi 03002003300 numaralı telefondan sözlü olarak ve “NIC and EO HM Revenue and Customs, BX9 1AN” adresinden dilekçeyle talep edebilirler.
Child Benefit ve Child Tax Credit kesilmesi ya da alınmamamsı gereken yardımlara dahil değildir, HMRC’den gelen güncel ödeme dökümüyle ispatlanması yeterlidir.
İngiltere’de emekli olmuş vatandaşların devlet emeklilik maaşı (Full Basic State Pension) kağıtlarının asıllarını ve en güncel Income Tax Statment/Tax Code/P800 Tax Statement belgelerinden birinin (HMRC’nin 03002003300 numaralı telefonundan alınabilir) aslını getirmeleri yeterli olacaktır. İngiltere’deki emeklilik maaşları beraberinde çalışmaya devam ediliyorsa bunun durdurulması ve ikamete dayalı yardımlar (İngiltere’de yaşamadığında kesilebilecek yardımlar) alınıyorsa bunların kesilmesi gerekmektedir. Yardımlı kısmi emekli maaşı (Pension Credit) kesilmesi gereken yardımdır. Kesilmesi veya emeklilik yaşının gelip emekli maaşının bağlanması beklenmelidir.
Emekli aylığı bağlatma olan ikinci aşamayı daha sonra yapacak vatandaşların başvuru sırasında güncel “National Insurance Contribution Record” belgesi alması şart olmamakla birlikte, işlemlerin sorunsuz tamamlanabilmesi açısından önemle tavsiye edilmektedir.
Ev hanımı olarak emekli olmak isteyenlerin Başkonsolosluğumuz bünyesindeki Noter bölümünden alacakları İkamet Belgesiyle başvurmaları yeterlidir. Randevu için adres www.konsolosluk.gov.tr Tanım olarak Yurtdışında “ev hanımı olarak geçen süreler”, medeni durumlarına bakılmaksızın kadınların, sigortalılık süreleri haricinde yurtdışında bulundukları süreleri ifade eder. En az 20 yıl yurtdışında ikamet etmiş ve 51 yaşını doldurmuş olan ev kadınları alacakları İkamet Belgesiyle borçlanmalarını yaparak ödemelerini tamamlarlar. İkamet Belgesi’yle ilgili ayrıntılı bilgileri Başkonsolosluk http://londra.bk.mfa.gov.tr adresinden veya http://londra.bk.mfa.gov.tr/Mission/ProcedureList adresinden temin edebilirsiniz.
Ev hanımı olarak emekli olacaklar için, ana hatlarıyla, İngiltere’de geçen süreleri gösterir pasaportlarınızın tümü (yurtdışından gönderenler aslını veya noter tasdikli fotokopisini), adres gösterir sabit fatura veya banka hesap dökümü tarzı belge ve nüfus kağıdı (veya noter tasdikli fotokopisi) gerekmektedir.
Ev kadını olarak başvuranlar emekli maaşlarını bağlatmak için ise daha önce ikinci aşama olarak bahsetmiş olduğumuz süreci tamamlayarak emekli maaşlarını bağlatabilirler. HMRC’nin başka bir bölümüne ait 0300 2003300 numaralı telefondan Employment and Benefits History (0300 2003300) belgesiyle belgeleyebilirler. Az da olsa çalışmışlıkları varsa, ikinci aşamayı aynen uygulamaları gerekir.
SGK'ya şahsen veya vekalet verilmiş birisi tarafından asıl belgelerle başvuru yapılması gerekmektedir. Kayıtlı/iadeli taahhütlü posta ile yapılan başvurular kabul edilmekle birlikte, postada yaşanabilecek gecikme ve kayıp gibi sıkıntıların dikkate alınmasında fayda vardır.
Bir kaç hususun altını çizmekte fayda var.
Hem çalışan hem de ev hanımı olanlarda, emekli aylığınızı hemen bağlatmanız şart değildir. Başka bir deyişle, yurtdışı borçlanmanızı yapıp eksiklerinizi tamamlayıp emeklilik yaşınız gelmiş olsa bile, çalışmanızı ya da da aldığınız sosyal yardımları devam ettirmek istiyorsanız, emekli aylığınızı daha sonra bunları durdurduğunuzda veya İngiltere’deki emeklilik yaşınız geldiğinde bağlatabilirsiniz.
İngiltere’de yatırdığınız sigorta primlerini Türkiye’ye aktarmanız mümkün değildir. Ancak, çalışma sürelerinizi belgeleyerek yurtdışı borçlanması yaparak Türkiye’deki prim gün eksikliklerinizi ödeyebilirsiniz.
Yukarıda belirtilen kurallara uygun yapılmak kaydıyla, iki ülkeden de emekli aylığı almaya bir engel yoktur. Bir vatandaşımız Türkiye’den emekli aylığı alırken, İngiltere’deki emeklilik yaşı geldiğinde hak etmesi halinde İngiltere’den de emekli aylığı alabilir. Burada vatandaşlarımızın dikkat etmesi gereken, “qualifying years” olarak tabir edilen, İngiltere’deki prim ödeme yıllarının 30 yılı geçmiş olması. 30 yılında altındayken emeklilik yaşına gelen vatandaşlarımız maalesef doldurdukları yıl mesabesinde kısmi emekli maaşı alabileceklerdir.
Bu nedenle, vatandaşlarımızı bu konudaki eksikliklerini gidermek için HM Revenue and Customs ve Department of Work and Pensions kurumlarıyla görüşüp bu eksiklikleri gidermenin yollarını görüşmeleri gerekir. Ayrıca, maaş getirisi düşük olmakla birlikte, kalan süreleri için HMRC’den ve/veya İngiltere Emeklilik İdaresinden (Department of Work and Pension) Class 3 Voluntary Contributions şeklinde ödeme talebinde bulunulabilir, uygun görülmesi halinde bu şekilde ödeme yaparak İngiltere’deki emeklilikleri için eksiklerini tamamlayabilirler.
HMRC’den telefon yerine yazılı dilekçeyle belge talep etmek isteyenler dilekçe örneklerini ve SGK Yurtdışı Borçlanma ile ilgili başvuru formlarını https://goo.gl/RDec5S adresinden indirebilirler. Gönderilecek adres bilgisi dilekçenin en başında yer almaktadır.
Başvurular şahsen veya posta ile yapılabilmektedir. Şahsi başvurularda online olarak alınacak randevuyla işlem yapılmaktadır. Tüm başvurularda belgelerin asıllarının sunulması gereklidir.
SGK'ya şahsen veya vekalet verilmiş birisi tarafından asıl belgelerle başvuru yapılması gerekmektedir. Kayıtlı/iadeli taahhütlü posta (International Recorded Delivery – Tracked & Signed) ile yapılan başvurular kabul edilmekle birlikte, postada yaşanabilecek gecikme ve kayıp gibi sıkıntıların dikkate alınmasında fayda vardır.
Ataşeliğimizden alınan belgelerden Hizmet Belgesi’nin üç (3) ay ve emekli aylığı bağlatma belgesinin bir (1) ay geçerlilik süresi vardır. Dolayısıyla, Hizmet Belgesi gibi belgeleri alacak vatandaşlarımızın planlamalarını buna göre yapmaları, tatil dönemlerinde yaşanabilecek yoğunluktan dolayı randevu sisteminde yaşanabilecek olası yoğunluk da dikkate alınmalıdır.
EMEKLİLİK İLE İLGİLİ TÜM BELGE FORMLARI AŞAĞIDAKİ LİNKTEN İNDİREBİLİRSİNİZ
